خداوند در قرآن می فرماید:«يا ايها الذين آمنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا و سبحوه بكرة و اصيلا»: ای کسانی که ایمان آورده اید ! خدا را بسیار یاد کنید . و صبح و شام او را نیایش کنید (سوره احزاب ، آيات 41 و . 42). در مورد نماز پيغمبر اكرم فرمود و يا ائمه اطهار فرمودند ( چون هم در كلمات رسول اكرم هست و هم در كلمات ائمه ) « الصلوة عمود الدين » (وسائل ، ج 3 ، ص 23 ، ح . 13)نماز عمود خيمه دين است يعنی اگر دين را به منزله يك خيمه بر پا شده ای بدانيم كه هم چادر دارد و هم طناب و هم حلقه و هم ميخی كه بزمين كوبيده اند و هم عمودی كه آن خيمه را بر پانگاه داشته است ، نماز به منزله عمود اين خيمه بر پا شده است . و مخصوصا در حديث نبوی كه رسول اكرم بيان فرموده است ، همين مطلب به همين شكل توضيح داده شده است.
درباره نماز وارد شده است : « ان قبلت قبل ما سواها و ان ردت رد ما سواها » (وسائل ، ج 3 ، ص 22 ، ح 1 ): يعنی شرط قبولی و پذيرش ساير اعمال انسان قبولی نماز است . به اين معنی كه اگر انسان كارهای خيری انجام بدهد و نماز نخواند و يا نماز بخواند اما نماز نادرست و غير مقبولی كه رد بشود ، ساير كارهای خير اوهم رد می شود . شرط قبولی سايركارهای خير انسان قبول شدن نماز اوست . در حديث ديگر است كه : « الصلوة قربان كل تقی » (نهج البلاغه ، حكمت 131 ، ص . 1152 ) ، نماز مايه تقرب هر انسان پرهيز كار است . باز در حديث ديگر است كه شيطان هميشه از مؤمن ناراحت و گريزان است ، مادامی كه مراقب و محافظ نمازش هست و امثال اينها كه ما در اخبار و احاديث زياد داريم و حتی از خود قرآن مجيد می توان اين مطلب را يعنی اهميت فوق العاده نماز را استنباط كرد. نماز، جزء برنامه انبياء بوده است . حضرت عيسي (ع) در گهواره مي گويد: خداوند مرا تا زنده هستم به نماز و زكات سفارش كرده است : «وأوصني بالصلوة والزكوة ما دمت حيّا» (مریم ، 31) امام حسين (ع)، حتي ظهر روز عاشورا در ميدان مبارزه و در برابر تيرهاي دشمن هم نماز را رها نكرد.
حضرت ابراهيم (ع) ، همسر وكودك خويش را در بيابان هاي داغ مكّه ، كه آن هنگام هيچ آب و گياهي نداشت ، مسكن داد و گفت : خدايا، تا نماز به پا دارند: «اّني أسكنت من ذريتي بواد غير ذي زرع عند بيتك المحرم ربنا ليقيمواالصلوة» (ابراهیم ، 37) پيشوايان معصوم ما، هنگام نماز، رنگ خود را مي باختند و مي فرمودند: وقت اداي امانت الهي وحضور در پيشگاه الهي است . (بحار الانوار ، ج 81) گرچه بعضي نماز را به طمع بهشت يا ترس از عذاب جهنم مي خوانند، امّا اميرالمومنين (ع) نماز را نه براي تجارت يا سپري از آتش ، بلكه بخاطر شايستگي خدا براي عبادت ، انجام مي دهد. (نهج البلاغه ، حکمت ،237) براي اهتمام به اين برنامه سازنده ، اسلام به پدران و مادران سفارش كرده كه اطفال خود را قبل از بلوغ، مثلا از سن ّ هشت سالگي به هر نحو كه مي توانند وادار به نماز كنند و گاهي هم بخاطر بي اعتنايي شان ، از خود خشونت نشان دهند. (وسائل اشیعه ، ج 3 ، ص 13) آنكه اهل نماز است ، با مبداء هستي مرتبط است . مثل خلباني كه با اتاق فرمان ارتباط دارد. نماز، سبب آمرزش گناهان و زدودن آثار لغزش هاست .
قرآن ، پس از دستور به نماز، مي فرمايد:«اّن الحسنت يذهبن السيئات » (هود ، 114) نيكي ها، بدي ها را از بين مي برد. خداوند در سوره ي نور مي فرمايد:« وَ اقيمُواالصَّلاةَ وَ اتواالزَّكاة وَ اَطيعُواالرَّسوُلَ لعَلكُمْ ترْحَمُونَ» (نور/ 56) " و نماز را بر پا داريد و زكات بدهيد و رسول را اطاعت كنيد تا مشمول رحمت شويد."خداوند در اين آيه اولين شرط براي داخل شدن در رحمت را برپايي نماز برمي شمارد.در آیه دیگر خداوند به همراهي خدا با نمازگزاران اشاره می کند و می فرماید:«"وَ لقَدَ اَخذاللهُ ميثاقَ بَني اِسْرائيلَ وَ بَعَثنا مِنهُمْ اثنيْ عَشَرَ نقيباً وَ قالَ اللهُ اِنّي مَعَكُمْ لَئِنْ اَقَمتمُ الصَّلاةَ. (مائده / 12) " و خدا از بني اسرائيل پيمان گرفت و از آنها دوازده رهبر و سرپرست برانگيختيم و خداوند گفت من با شما هستم اگر نماز را بر پا داريد… . در اين آيه حمايت و همراهي خدا از بني اسرائيل را مشروط به شروطي مي كند كه اولين آنها بر پاداشتن نماز است. يعني تا وقتي كه نماز را برپا دارند مشمول حمايت خداوند مي شوند و ترك نماز، ترك هدايت خداوند را در پي دارد.
اين معنا مي تواند شامل تمام نمازگزاران و تاركان نماز نيز باشد.در جای دیگر خداوند در مورد اهمیت نماز می فرماید:«وَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالاَخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ هُمْ عَلى صلاتهِمْ يحَافِظونَ(انعام ، 92) : آنها كه به آخرت ايمان دارند به آن ايمان مى آورند و مراقب نمازهاى خويش مى باشند .دراین آيه از ميان تمام دستورات دينى تنها اشاره به نماز شده است و همانطور كه مى دانيم نماز مظهر پيوند با خدا و ارتباط با او است و به همين دليل از همه عبادات برتر و بالاتر است ، و به عقيده بعضى هنگام نزول اين آيات تنها فريضه اسلامى همين نماز بود .در جای دیگر درباره اهمیت نماز شب بیان می کند که« تَتَجَافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِع يَدْعُونَ رَبهُمْ خَوْفاً وَ طمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْنَهُمْ يُنفِقُونَ(سجده ،16)»: پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى شود ( بپا مى خيزند و رو به درگاه خدا مى آورند ) پروردگار خود را با بيم و اميد مى خوانند ، و از آنچه به آنها روزى داده ايم انفاق مى كنند . جمله تتجافى جنوبهم عن المضاجع اشاره است به مساله نماز شب .
در حديثى از امام صادق (عليه السلام) مى خوانيم : «ما من حسنة الا و لها ثواب مبين فى القرآن ، الا صلوة الليل ، فان الله عز اسمه لم يبين ثوابها لعظم خطرها ، قال : فلا تعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعين»: هيچ عمل نيكى نيست مگر اينكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بيان شده ، مگر نماز شب كه خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهميت آن ، لذا فرموده است : هيچكس نمى داند چه ثوابهائى كه مايه روشنائى چشمان است براى آنها نهفته شده است .
در روايتى از امام باقر (عليه السلام) چنين مى خوانيم كه به يكى از يارانش فرمود : «الا اخبرك بالاسلام اصله و فرعه و ذروة سنامه» : آيا ريشه و شاخه و بلندترين قله اسلام را به تو معرفى كنم ؟ .راوى عرض كرد بفرمائيد : فدايت شوم . فرمود :« اما اصله الصلوة ، و فرعه الزكاة ، و ذروة سنامه الجهاد ! »: ريشه اش نماز است و شاخه اش زكات ، و قله مرتفع آن جهاد است . سپس افزود : اگر بخواهى تمام ابواب خير را به تو معرفى كنم . راوى مى گويد : بفرمائيد فدايت شوم . امام فرمود :« الصوم جنة ، و الصدقة تذهب بالخطيئة ، و قيام الرجل فى جوف الليل بذكر الله ، ثم قرأ تتجافى جنوبهم عن المضاجع» : روزه سپرى است در مقابل آتش و صدقه محو كننده گناه است ، و بر خاستن انسان در دل شب او را به ياد خدا مى اندازد ، سپس آيه تتجافى جنوبهم عن المضاجع را تلاوت فرمود . در تفسير مجمع البيان از معاذ بن جبل چنين نقل شده كه در غزوه تبوك در خدمت رسولخدا (صلى الله عليه وآله وسلّم) بودم ، گرما همه را سخت ناراحت كرده بود و هر كس به گوشه اى پناه مى برد ، ناگهان ديدم كه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلّم) از همه به من نزديكتر است ، خدمتش رفتم عرض كردم : اى رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلّم) ! عملى به من بياموز كه مرا وارد بهشت كند ، و از آتش دوزخ دور سازد .
فرمود : سؤال بزرگى كردى ، اما پاسخ آن براى كسى كه خدا بر او آسان كرده است مشكل نيست سپس افزود : «تعبد الله و لا تشرك به شيئا و تقيم الصلوة المكتوبة و تؤدى الزكوة المفروضة و تصوم شهر رمضان »: خدا را پرستش كن و چيزى را شريك او قرار نده نمازهاى واجب را انجام ده و زكات واجب - حق مستمندان - را اداء كن و ماه رمضان را روزه بگير . بعد فرمود : و اگر بخواهى از ابواب خيرات به تو خبر مى دهم عرض كردم اى پيامبر بفرمائيد فرمود :« الصوم جنة من النار و الصدقه تكفر الخطيئه و قيام الرجل فى جوف الليل يبتغى وجه الله ثم قرأ هذه الايه تتجافى جنوبهم عن المضاجع »: روزه سپرى است در برابر آتش و انفاق در راه خدا كفاره گناهان است ، و قيام انسان در دل شب براى خشنودى خدا .
سپس آيه تتجافى جنوبهم را قرائت فرمود . خداوند در جای دیگر می فرماید:«فَإِذَا قَضيْتُمُ الصلَوةَ فَاذْكرُوا اللَّهَ قِيَماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِكمْ فَإِذَا اطمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُوا الصلَوةَ إِنَّ الصلَوةَ كانَت عَلى الْمُؤْمِنِينَ كِتَباً مَّوْقُوتاً(نساء،103) و هنگامى كه نماز(نماز خوف) را به پايان رسانيديد خدا را ياد كنيد در حال ايستادن و نشستن و به هنگامى كه به پهلو خوابيده ايد ، و هر گاه آرامش يافتيد، نماز را ( به صورت معمول ) انجام دهيد ، زيرا نماز وظيفه ثابت و معينى براى مؤمنان است . منظور از ياد خدا در حال قيام و قعود و بر پهلو خوابيدن ، ممكن است همان حالات استراحت در فاصله هائى كه در ميدان جنگ واقع مى شود باشد و نيز ممكن است به معنى حالات مختلف جنگى كه سربازان گاهى در حال ايستادن و زمانى نشستن و زمانى به پهلو خوابيدن ، سلاحهاى مختلف جنگى از جمله وسيله تيراندازى را بكار مى برند ، بوده باشد . آيه فوق در حقيقت اشاره به يك دستور مهم اسلامى است ، كه معنى نماز خواندن در اوقات معين اين نيست كه در ساير حالات انسان از خدا غافل بماند بلكه ، نماز يك دستور انضباطى است كه روح توجه به پروردگار را در انسان زنده مى كند و ميتواند در فواصل نمازها خدا را به خاطر داشته باشد خواه در ميدان جنگ باشد و خواه در غير ميدان جنگ .
آیاتی و روایاتی در باره نماز
خداوند در قرآن می فرماید:«یا ایها الذین آمنوا اذکروا الله ذکرا کثیرا و سبحوه بکره و اصیلا»: ای کسانی که ایمان آورده اید ! خدا را بسیار یاد کنید . و صبح و شام او را نیایش کنید (سوره احزاب ، آیات 41 و 42
رسول اکرم (ص) ) « الصلوة عمود الدین » (نماز عمود خیمه دین است وسائل ، ج 3 ، ص 23 ، ح . 13)
« ان قبلت قبل ما سواها و ان ردت رد ما سواها » (یعنی شرط قبولی و پذیرش سایر اعمال انسان قبولی نماز است وسائل ، ج 3 ، ص 22 ، ح 1 ):
((الصلوة قربان کل تقی » (، نماز مایه تقرب هر انسان پرهیز کار است هج البلاغه ، حکمت 131 ، ص 1152 )
حضرت عیسی (ع) در گهواره می گوید: خداوند مرا تا زنده هستم به نماز و زکات سفارش کرده است : «وأوصنی بالصلوه والزکوه ما دمت حیّا» (مریم ، 31)
حضرت ابراهیم (ع) ، همسر وکودک خویش را در بیابان های داغ مکّه ، که آن هنگام هیچ آب و گیاهی نداشت ، مسکن داد و گفت : خدایا، تا نماز به پا دارند: «اّنی أسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرم ربنا لیقیموا الصلوه» (ابراهیم ، 37)
امّا امیرالمومنین (ع) نماز را نه برای تجارت یا سپری از آتش ، بلکه بخاطر شایستگی خدا برای عبادت ، انجام می دهد. (نهج البلاغه ، حکمت ،237)
قران: واقم الصلوه طرفی النهار و زلفامن الیل. ونماز را در دوطرف روز بر پادار و نیز در آغاز شب(هود.114)
خداوند در سوره ی نور می فرماید:« وَ اقیمُواالصَّلاهوَ اتواالزَّکاه وَ اَطیعُواالرَّسوُلَ لعَلکُمْ ترْحَمُونَ» (نور/ 56) " و نماز را بر پا دارید و زکات بدهید و رسول را اطاعت کنید تا مشمول رحمت شوید
وَ لقَدَ اَخذاللهُ میثاقَ بَنی اِسْرائیلَ وَ بَعَثنا مِنهُمْ اثنیْ عَشَرَ نقیباً وَ قالَ اللهُ اِنّی مَعَکُمْ لَئِنْ اَقَمتمُ الصَّلاه.(مائده / 12) " و خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت و از آنها دوازده رهبر و سرپرست برانگیختیم و خداوند گفت من با شما هستم اگر نماز را بر پا دارید…
وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالاَخِرَةِ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ هُمْ عَلى صلاتهِمْ یحَافِظونَ: (آنها که به آخرت ایمان دارند به آن ایمان مى آورند و مراقب نمازهاى خویش مى باشند(انعام ،92)
« تَتَجَافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِع یَدْعُونَ رَبهُمْ خَوْفاً وَ طمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْنَهُمْ یُنفِقُونَ(سجده ،16)»: پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور مى شود ( بپا مى خیزند و رو به درگاه خدا مى آورند ) پروردگار خود را با بیم و امید مى خوانند ، و از آنچه به آنها روزى داده ایم انفاق مى کنند
امام صادق (علیه السلام): «ما من حسنة الا و لها ثواب مبین فى القرآن ، الا صلوة اللیل ، فان الله عز اسمه لم یبین ثوابها لعظم خطرها ، قال : فلا تعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعین »: هیچ عمل نیکى نیست مگر اینکه ثواب روشنى در قرآن براى آن بیان شده ، مگر نماز شب که خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهمیت آن ، لذا فرموده است : هیچکس نمى داند چه ثوابهائى که مایه روشنائى چشمان است براى آنها نهفته شده است .
:«فَإِذَا قَضیْتُمُ الصلَوةَ فَاذْکرُوا اللَّهَ قِیَاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِکمْ فَإِذَا اطمَأْنَنتُمْ فَأَقِیمُوا الصلَوه إِنَّ الصلَوةَ کانَت عَلى الْمُؤْمِنِینَ کِتَباً مَّوْقُوتاً(نساء،103) و هنگامى که نماز(نماز خوف) را به پایان رسانیدید خدا را یاد کنید در حال ایستادن و نشستن و به هنگامى که به پهلو خوابیده اید ، و هر گاه آرامش یافتید، نماز را ( به صورت معمول ) انجام دهید ، زیرا نماز وظیفه ثابت و معینى براى مؤمنان است
تمام آیات قرآن درباره لزوم نماز خواندن (اگر قرآن را قبول ندارید نماز هم نخوانید)
(۱) پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى كن. (کوثر: ۲)
(۲) و فرمان نیافته بودند جز اینكه خدا را بپرستند، و در حالى كه به توحید گراییده‌اند، دین [خود] را براى او خالص گردانند، و نماز برپا دارند و زكات بدهند، و دین [ثابت و] پایدار همین است. (بینه: ۵)
(۳)آیا دیدى آن كس را كه باز مى‌داشت(علق: ٩ ) بنده‌اى را آنگاه كه نماز مى‌گزارد؟ (علق: ۱۰) چه پندارى اگر او بر هدایت باشد،(علق: ۱۱)
(۴) و نام پروردگارش را یاد كرد و نماز گزارد. (اعلی: ۱۵)
(۵) (در آن روز گفته مى‌شود:) او هرگز ایمان نیاورد و نماز نخواند، (قیامت: ۳۱)
(۶) در حقیقت، پروردگارت مى‌داند كه تو و گروهى از كسانى كه با تواند، نزدیك به دو سوم از شب یا نصف آن یا یك سوم آن را [به نماز] برمى‌خیزید، و خداست كه شب و روز را اندازه‌گیرى مى‌كند. [او ]مى‌داند كه [شما] هرگز حساب آن را ندارید، پس بر شما ببخشود، [اینك] هر چه از قرآن میسر مى‌شود بخوانید. [خدا] مى‌داند كه به زودى در میانتان بیمارانى خواهند بود، و [عده‌اى] دیگر در زمین سفر مى‌كنند [و] در پى روزى خدا هستند، و [گروهى] دیگر در راه خدا پیكار مى‌نمایند. پس هر چه از [قرآن] میسر شد تلاوت كنید و نماز را برپا دارید و زكات را بپردازید و وام نیكو به خدا دهید؛ و هر كار خوبى براى خویش از پیش فرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بیشتر باز خواهید یافت. و از خدا طلب آمرزش كنید كه خدا آمرزنده مهربان است. (مزمل: ۲۰)
(۷) و چون نماز گزارده شد، در [روى] زمین پراكنده گردید و فضل خدا را جویا شوید و خدا را بسیار یاد كنید، باشد كه شما رستگار گردید. (جمعه: ۱۰)
(۸) اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، چون براى نماز جمعه ندا درداده شد، به سوى ذكر خدا بشتابید، و داد و ستد را واگذارید. اگر بدانید این براى شما بهتر است. (جمعه: ۹)
(۹) آیا ترسیدید كه پیش از گفتگوى محرمانه خود صدقه‌هایى تقدیم دارید؟ و چون نكردید و خدا [هم] بر شما بخشود، پس نماز را برپا دارید و زكات را بدهید و از خدا و پیامبر او فرمان برید، و خدا به آنچه مى‌كنید آگاه است. (مجادله: ۱۳)
(۱۰) و كسانى كه [نداى] پروردگارشان را پاسخ [مثبت] داده و نماز برپا كرده‌اند و كارشان در میانشان مشورت است و از آنچه روزیشان داده‌ایم انفاق مى‌كنند. (شوری: ۳۸)
(۱۱) [سلیمان] گفت: «واقعاً من دوستى اسبان را بر یاد پروردگارم ترجیح دادم تا [هنگام نماز گذشت و خورشید] در پس حجاب ظلمت شد.» (ص: ۳۲)
(۱۲) در حقیقت، كسانى كه كتاب خدا را مى‌خوانند و نماز برپا مى‌دارند و از آنچه بدیشان روزى داده‌ایم، نهان و آشكارا انفاق مى‌كنند، امید به تجارتى بسته‌اند كه هرگز زوال نمى‌پذیرد. (فاطر: ۲۹)
(۱۳) و هیچ باربَردارنده‌اى بار [گناه] دیگرى را برنمى‌دارد، و اگر گرانبارى [دیگرى را به یارى] به سوى بارش فرا خواند چیزى از آن برداشته نمى‌شود، هر چند خویشاوند باشد. [تو] تنها كسانى را كه از پروردگارشان در نهان مى‌ترسند و نماز برپا مى‌دارند، هشدار مى‌دهى؛ و هر كس پاكیزگى جوید تنها براى خود پاكیزگى مى‌جوید، و فرجام [كارها] به سوى خداست. (فاطر: ۱۸)
(۱۴) و در خانه‌هایتان قرار گیرید و مانند روزگار جاهلیت قدیم زینتهاى خود را آشكار مكنید و نماز برپا دارید و زكات بدهید و خدا و فرستاده‌اش را فرمان برید. خدا فقط مى‌خواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر ]بزداید و شما را پاك و پاكیزه گرداند. (احزاب: ۳۳)
(۱۵) اى پسرك من، نماز را برپا دار و به كار پسندیده وادار و از كار ناپسند باز دار، و بر آسیبى كه بر تو وارد آمده است شكیبا باش. این [حاكى] از عزم [و اراده تو در] امور است. (لقمان: ۱۷)
(۱۶) [همان] كسانى كه نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌دهند، و [هم] ایشانند كه به آخرت یقین دارند. (لقمان: ۴)
(۱۷) به سویش توبه برید و از او پروا بدارید و نماز را برپا كنید و از مشركان مباشید: (روم: ۳۱)
(۱۸) آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان، و نماز را برپا دار، كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى‌دارد، و قطعاً یاد خدا بالاتر است، و خدا مى‌داند چه مى‌كنید. (عنکبوت: ۴۵)
(۱۹) همانان كه نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌دهند و خود به آخرت یقین دارند. (نمل: ۳)
(۲۰) آن كس كه چون [به نماز] برمى‌خیزى تو را مى‌بیند، (شعراء: ۲۱۸)
(۲۱) اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، قطعاً باید غلام و كنیزهاى شما و كسانى از شما كه به [سنِ] بلوغ نرسیده‌اند سه بار در شبانه روز از شما كسب اجازه كنند: پیش از نماز بامداد، و نیمروز كه جامه‌هاى خود را بیرون مى‌آورید، و پس از نماز شامگاهان. [این،] سه هنگام برهنگى شماست، نه بر شما و نه بر آنان گناهى نیست كه غیر از این [سه هنگام] گرد یكدیگر بچرخید [و با هم معاشرت نمایید]. خداوند آیات [خود] را این گونه براى شما بیان مى‌كند، و خدا داناى سنجیده‌كار است. (نور: ۵۸)
(۲۲) و نماز را برپا كنید و زكات را بدهید و پیامبر [خدا] را فرمان برید تا مورد رحمت قرار گیرید. (نور: ۵۶)
(۲۳) مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى، آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات، به خود مشغول نمى‌دارد، و از روزى كه دلها و دیده‌ها در آن زیرورو مى‌شود مى‌هراسند. (نور: ۳۷)
(۲۴) و در راه خدا چنانكه حق جهاد [در راه] اوست جهاد كنید، اوست كه شما را [براى خود] برگزیده و در دین بر شما سختى قرار نداده است. آیین پدرتان ابراهیم [نیز چنین بوده است] او بود كه قبلاً شما را مسلمان نامید، و در این [قرآن نیز همین مطلب آمده است] تا این پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید. پس نماز را برپا دارید و زكات بدهید و به پناه خدا روید. او مولاى شماست؛ چه نیكو مولایى و چه نیكو یاورى. (حج: ۷۸)
(۲۵) همان كسانى كه چون در زمین به آنان توانایى دهیم، نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌دهند و به كارهاى پسندیده وامى‌دارند، و از كارهاى ناپسند باز مى‌دارند، و فرجام همه كارها از آنِ خداست. (حج: ۴۱)
(۲۶) و آنان را پیشوایانى قرار دادیم كه به فرمان ما هدایت مى‌كردند، و به ایشان انجام دادن كارهاى نیك و برپاداشتن نماز و دادن زكات را وحى كردیم و آنان پرستنده ما بودند. (انبیاء: ۷۳)
(۲۷) و كسان خود را به نماز فرمان ده و خود بر آن شكیبا باش. ما از تو جویاى روزى نیستیم، ما به تو روزى مى‌دهیم، و فرجام [نیك] براى پرهیزگارى است. (طه: ۱۳۲)
(۲۸) منم، من، خدایى كه جز من خدایى نیست، پس مرا پرستش كن و به یاد من نماز برپا دار. (طه: ۱۴)
(۲۹) آنگاه، پس از آنان جانشینانى به جاى ماندند كه نماز را تباه ساخته و از هوسها پیروى كردند، و به زودى [سزاى] گمراهى [خود] را خواهند دید. (مریم: ۵۹)
(۳۰) و خاندان خود را به نماز و زكات فرمان مى‌داد و همواره نزد پروردگارش پسندیده[رفتار] بود. (مریم: ۵۵)
(۳۱) و هر جا كه باشم مرا با بركت ساخته، و تا زنده‌ام به نماز و زكات سفارش كرده است، (مریم: ۳۱)
(۳۲) نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریكى شب برپادار، و [نیز] نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است. (اسراء: ۷۸)
(۳۳) پروردگارا، مرا برپادارنده نماز قرار ده، و از فرزندان من نیز. پروردگارا، و دعاى مرا بپذیر. (ابراهیم: ۴۰)
(۳۴) پروردگارا، من [یكى از] فرزندانم را در درّه‌اى بى‌كشت، نزد خانه محترم تو، سكونت دادم. پروردگارا، تا نماز را به پا دارند، پس دلهاى برخى از مردم را به سوى آنان گرایش ده و آنان را از محصولات [مورد نیازشان] روزى ده، باشد كه سپاسگزارى كنند. (ابراهیم: ۳۷)
(۳۵) به آن بندگانم كه ایمان آورده‌اند بگو: «نماز را بر پا دارند و از آنچه به ایشان روزى داده‌ایم، پنهان و آشكارا انفاق كنند، پیش از آنكه روزى فرا رسد كه در آن نه داد و ستدى باشد و نه دوستیى.» (ابراهیم: ۳۱)
(۳۶) و كسانى كه براى طلب خشنودى پروردگارشان شكیبایى كردند و نماز برپا داشتند و از آنچه روزیشان دادیم، نهان و آشكارا انفاق كردند، و بدى را با نیكى مى‌زدایند، ایشان راست فرجامِ خوشِ سراى باقى. (رعد: ۲۲)
(۳۷) و در دو طرف روز [=اول و آخر آن] و نخستین ساعات شب نماز را برپا دار، زیرا خوبیها بدیها را از میان مى‌برد. این براى پندگیرندگان، پندى است. (هود: ۱۱۴)
(۳۸) گفتند: «اى شعیب، آیا نماز تو به تو دستور مى‌دهد كه آنچه را پدران ما مى‌پرستیده‌اند رها كنیم، یا در اموال خود به میل خود تصرّف نكنیم؟ راستى كه تو بردبار فرزانه‌اى.» (هود: ۸۷)
(۳۹) و به موسى و برادرش وحى كردیم كه شما دو تن براى قوم خود در مصر خانه‌هایى ترتیب دهید و سراهایتان را رو به روى هم قرار دهید و نماز برپا دارید و مؤمنان را مژده ده. (یونس: ۸۷)
(۴۰) هرگز در آن جا مایست، چرا كه مسجدى كه از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده، سزاوارتر است كه در آن [به نماز] ایستى. [و] در آن، مردانى‌اند كه دوست دارند خود را پاك سازند، و خدا كسانى را كه خواهان پاكى‌اند دوست مى‌دارد. (توبه: ۱۰۸)
(۴۱) و هرگز بر هیچ مرده‌اى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نایست، چرا كه آنان به خدا و پیامبر او كافر شدند و در حال فسق مردند. (توبه: ۸۴)
(۴۲) و مردان و زنان با ایمان، دوستان یكدیگرند، كه به كارهاى پسندیده وا مى‌دارند، و از كارهاى ناپسند باز مى‌دارند، و نماز را بر پا مى‌كنند و زكات مى‌دهند، و از خدا و پیامبرش فرمان مى‌برند. آنانند كه خدا به زودى مشمول رحمتشان قرار خواهد داد، كه خدا توانا و حكیم است. (توبه: ۷۱)
(۴۳) و هیچ چیز مانع پذیرفته شدن انفاقهاى آنان نشد جز اینكه به خدا و پیامبرش كفر ورزیدند، و جز با [حال] كسالت نماز به جا نمى‌آورند، و جز با كراهت انفاق نمى‌كنند. (توبه: ۵۴)
(۴۴) مساجد خدا را تنها كسانى آباد مى‌كنند كه به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسیده‌اند، پس امید است كه اینان از راه‌یافتگان باشند. (توبه: ۱۸)
(۴۵) پس اگر توبه كنند و نماز برپا دارند و زكات دهند، در این صورت برادران دینى شما مى‌باشند، و ما آیات [خود] را براى گروهى كه مى‌دانند به تفصیل بیان مى‌كنیم. (توبه: ۱۱)
(۴۶) پس چون ماه‌هاى حرام سپرى شد، مشركان را هر كجا یافتید بكُشید و آنان را دستگیر كنید و به محاصره درآورید و در هر كمینگاهى به كمین آنان بنشینید؛ پس اگر توبه كردند و نماز برپا داشتند و زكات دادند، راه برایشان گشاده گردانید، زیرا خدا آمرزنده مهربان است. (توبه: ۵)
(۴۷) همانان كه نماز را به پا مى‌دارند و از آنچه به ایشان روزى داده‌ایم انفاق مى‌كنند. (انفال: ۳)
(۴۸) و كسانى كه به كتاب [آسمانى] چنگ درمى‌زنند و نماز برپا داشته‌اند [بدانند كه] ما اجر درستكاران را تباه نخواهیم كرد. (اعراف: ۱۷۰)
(۴۹) بگو: «در حقیقت، نماز من و [سایر] عبادات من و زندگى و مرگ من، براى خدا، پروردگار جهانیان است.» (انعام: ۱۶۲)
(۵۰) و اینكه نماز برپا دارید و از او بترسید، و هم اوست كه نزد وى محشور خواهید گردید. (انعام: ۷۲)
(۵۱) اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، هنگامى كه یكى از شما را [نشانه‌هاى] مرگ دررسید، باید از میان خود دو عادل را در موقع وصیّت، به شهادت میان خود فرا خوانید؛ یا اگر در سفر بودید و مصیبت مرگ، شما را فرا رسید [و شاهد مسلمان نبود] دو تن از غیر [همكیشان] خود را [به شهادت بطلبید]. و اگر [در صداقت آنان] شك كردید، پس از نماز، آن دو را نگاه مى‌دارید؛ پس به خدا سوگند یاد مى‌كنند كه ما این [حق] را به هیچ قیمتى نمى‌فروشیم هر چند [پاى] خویشاوند [در كار] باشد، و شهادت الهى را كتمان نمى‌كنیم، كه [اگر كتمان حق كنیم] در این صورت از گناهكاران خواهیم بود. (مائده: ۱۰۶)
(۵۲) همانا شیطان مى‌خواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنى و كینه ایجاد كند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست برمى‌دارید؟ (مائده: ۹۱)
(۵۳) و هنگامى كه [به وسیله اذان، مردم را] به نماز مى‌خوانید، آن را به مسخره و بازى مى‌گیرند، زیرا آنان مردمى‌اند كه نمى‌اندیشند. (مائده: ۵۸)
(۵۴) ولىّ شما، تنها خدا و پیامبر اوست و كسانى كه ایمان آورده‌اند: همان كسانى كه نماز برپا مى‌دارند و در حال ركوع زكات مى‌دهند. (مائده: ۵۵)
(۵۵) در حقیقت، خدا از فرزندان اسرائیل پیمان گرفت. و از آنان دوازده سركرده برانگیختیم. و خدا فرمود: «من با شما هستم.» اگر نماز برپا دارید و زكات بدهید و به فرستادگانم ایمان بیاورید و یاریشان كنید و وام نیكویى به خدا بدهید، قطعاً گناهانتان را از شما مى‌زدایم، و شما را به باغهایى كه از زیر [درختان] آن نهرها روان است در مى‌آورم. پس هر كس از شما بعد از این كفر ورزد، در حقیقت از راه راست گمراه شده است. (مائده: ۱۲)
(۵۶) اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، چون به [عزم] نماز برخیزید، صورت و دستهایتان را تا آرنج بشویید؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پیشین [هر دو پا] مسح كنید؛ و اگر جنب‌اید خود را پاك كنید [=غسل نمایید]؛ و اگر بیمار یا در سفر بودید، یا یكى از شما از قضاى حاجت آمد، یا با زنان نزدیكى كرده‌اید و آبى نیافتید؛ پس با خاك پاك تیمّم كنید، و از آن به صورت و دستهایتان بكشید. خدا نمى‌خواهد بر شما تنگ بگیرد، لیكن مى‌خواهد شما را پاك، و نعمتش را بر شما تمام گرداند، باشد كه سپاس [او] بدارید. (مائده: ۶)
(۵۷) منافقان، با خدا نیرنگ مى‌كنند، و حال آنكه او با آنان نیرنگ خواهد كرد؛ و چون به نماز ایستند با كسالت برخیزند. با مردم ریا مى‌كنند و خدا را جز اندكى یاد نمى‌كنند. (نساء: ۱۴۲)
(۵۸) و چون نماز را به جاى آوردید، خدا را [در همه حال] ایستاده و نشسته و بر پهلوآرمیده، یاد كنید. پس چون آسوده‌خاطر شدید، نماز را [به طور كامل] به پا دارید، زیرا نماز بر مؤمنان، در اوقات معین مقرر شده است. (نساء: ۱۰۳)
(۵۹) و هر گاه در میان ایشان بودى و برایشان نماز برپا داشتى، پس باید گروهى از آنان با تو [به نماز] ایستند؛ و باید جنگ‌افزارهاى خود را برگیرند؛ و چون به سجده رفتند [و نماز را تمام كردند]، باید پشت سر شما قرار گیرند، و گروه دیگرى كه نماز نكرده‌اند باید بیایند و با تو نماز گزارند و البته جانب احتیاط را فرو نگذارند و جنگ‌افزارهاى خود را برگیرند. [زیرا] كافران آرزو مى‌كنند كه شما از جنگ‌افزارها و ساز و برگ خود غافل شوید تا ناگهان بر شما یورش برند. و اگر از باران در زحمتید، یا بیمارید، گناهى بر شما نیست كه جنگ افزارهاى خود را بر زمین نهید، ولى مواظب خود باشید. بى گمان، خدا براى كافران عذاب خفت‌آورى آماده كرده است. (نساء: ۱۰۲)
(۶۰) و چون در زمین سفر كردید، اگر بیم داشتید كه آنان كه كفر ورزیده‌اند به شما آزار برسانند، گناهى بر شما نیست كه نماز را كوتاه كنید، چرا كه كافران پیوسته براى شما دشمنى آشكارند. (نساء: ۱۰۱)
(۶۱) آیا ندیدى كسانى را كه به آنان گفته شد: «[فعلاً] دست [از جنگ] بدارید، و نماز را برپا كنید و زكات بدهید»، و[لى] همین كه كارزار بر آنان مقرر شد، بناگاه گروهى از آنان از مردم [=مشركان مكّه] ترسیدند مانند ترس از خدا یا ترسى سخت‌تر. و گفتند: «پروردگارا، چرا بر ما كارزار مقرّر داشتى؟ چرا ما را تا مدتى كوتاه مهلت ندادى؟» بگو: «برخوردارى [از این] دنیا اندك، و براى كسى كه تقوا پیشه كرده، آخرت بهتر است، و [در آنجا] به قدر نخ هسته خرمایى بر شما ستم نخواهد رفت.» (نساء: ۷۷)
(۶۲) اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، در حال مستى به نماز نزدیك نشوید تا زمانى كه بدانید چه مى‌گویید؛ و [نیز] در حال جنابت [وارد نماز نشوید] -مگر اینكه راهگذر باشید- تا غسل كنید؛ و اگر بیمارید یا در سفرید یا یكى از شما از قضاى حاجت آمد یا با زنان آمیزش كرده‌اید و آب نیافته‌اید، پس بر خاكى پاك تیمم كنید، و صورت و دستهایتان را مسح نمایید، كه خدا بخشنده و آمرزنده است. (نساء: ۴۳)
(۶۳) كسانى كه ایمان آورده و كارهاى شایسته كرده و نماز بر پا داشته و زكات داده‌اند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود؛ و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مى‌شوند. (بقره: ۲۷۷)
(۶۴) پس اگر بیم داشتید، پیاده یا سواره [نماز كنید]؛ و چون ایمن شدید، خدا را یاد كنید كه آنچه نمى‌دانستید به شما آموخت. (بقره: ۲۳۹)
(۶۵) بر نمازها و نماز میانه مواظبت كنید، و خاضعانه براى خدا به پا خیزید. (بقره: ۲۳۸)
(۶۶) نیكوكارى آن نیست كه روى خود را به سوى مشرق و [یا] مغرب بگردانید، بلكه نیكى آن است كه كسى به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و كتاب [آسمانى] و پیامبران ایمان آورد، و مال [خود] را با وجود دوست داشتنش، به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه‌ماندگان و گدایان و در [راه آزاد كردن] بندگان بدهد، و نماز را برپاى دارد، و زكات را بدهد، و آنان كه چون عهد بندند، به عهد خود وفادارانند؛ و در سختى و زیان، و به هنگام جنگ شكیبایانند؛ آنانند كسانى كه راست گفته‌اند، و آنان همان پرهیزگارانند. (بقره: ۱۷۷)
(۶۷) اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، از شكیبایى و نماز یارى جویید؛ زیرا خدا با شكیبایان است. (بقره: ۱۵۳)
(۶۸) و از هر كجا بیرون آمدى، [به هنگام نماز] روى خود را به سمت مسجدالحرام بگردان؛ و هر كجا بودید رویهاى خود را به سوى آن بگردانید، تا براى مردم -غیر از ستمگرانشان- بر شما حجتى نباشد. پس، از آنان نترسید، و از من بترسید، تا نعمت خود را بر شما كامل گردانم، و باشد كه هدایت شوید. (بقره: ۱۵۰)
(۶۹) و نماز را به پا دارید و زكات را بدهید؛ و هر گونه نیكى كه براى خویش از پیش فرستید، آن را نزد خدا باز خواهید یافت؛ آرى، خدا به آنچه مى‌كنید بیناست. (بقره: ۱۱۰)
(۷۰) و چون از فرزندان اسرائیل پیمان محكم گرفتیم كه: «جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر، و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان كنید، و با مردم [به زبان] خوش سخن بگویید، و نماز را به پا دارید، و زكات را بدهید»؛ آنگاه، جز اندكى از شما، [همگى] به حالت اعراض روى برتافتید. (بقره: ۸۳)
(۷۱) از شكیبایى و نماز یارى جویید. و به راستى این [كار] گران است، مگر بر فروتنان: (بقره: ۴۵)
(۷۲) و نماز را بر پا دارید، و زكات را بدهید، و با ركوع‌كنندگان ركوع كنید. (بقره: ۴۳)
نظرات شما عزیزان:
